Niet meer mogen zingen in de kerk, dat is jammer. Maar stelt u zich eens voor dat er een pandemie zou uitbreken dat alleen bestreden kon worden als we ophielden te... praten? Zo’n maatregel gaat natuurlijk wel erg ver en ik vraag me af of we ons dit op zouden laten leggen, maar in dit stukje doen we een klein gedachten-experiment.
Als we niet meer het gesproken woord mogen gebruiken…
…zal ons christen-zijn vooral uit daadkracht blijken. Een boodschap voor iemand doen. Spontaan iemands auto wassen. Aan het ziekenhuisbed blijven zitten (zonder iets te zeggen).
…verliezen we de behoefte om te pas en te onpas onze mening te geven. En ontdekken we dat helemaal niemand die mening mist.
…laten we onze kinderen uitspreken. Want kinderen zijn in onze fantasie-pandemie net zo weinig besmettelijk als in de corona-pandemie. En dan hebben we plotseling veel meer contact met en begrip voor hen.
…duren onze ruzies heel kort. Want een woordenwisseling is niet mogelijk zonder woorden. En hoe begin je eigenlijk een ruzie zonder woorden?
…gaan we oefenen op het glimlachen naar elkaar, en het ‘bedankt’ en ‘goedendag’ zeggen met onze ogen.
…leren we in één keer af om te roddelen, op te scheppen, schampere of sarcastische opmerkingen te maken of te liegen.
Helemaal geen gekke maatregel, als je het zo bekijkt. De theoloog Dietrich Bonhoeffer zou van tijd tot tijd graag zo’n maatregel invoeren. Hij zei: ‘Het moet binnen iedere christelijke gemeenschap een vaste regel zijn dat niemand zomaar mag zeggen wat hem opkomt.’ En daarmee ligt hij op één lijn met de apostel Jacobus: ‘…de tong is een vuur, een wereld van ongerechtigheid, zo staat het met de tong onder onze lichaamsdelen. Ze bevlekt het hele lichaam, en zet onze levensloop vanaf het begin in vlam, en ze wordt zelf door de hel in vlam gezet.’
Misschien een goed voornemen voor het komend jaar om wat vaker te zwijgen? Maar niet té vaak. Spreken is in sommige gevallen goud, en zwijgen zilver. Want in een wereld waarin niet meer gepraat mag worden…
… kun je ook niet samen lachen om een grap.
… kun je geen complimenten geven, een zegen uitspreken of iemand waarschuwen voor gevaar.
… zijn geen eindeloze diepgaande gesprekken rondom het kampvuur.
… worden geen sluimerende conflicten bijgelegd.
… wordt niet voorgelezen uit de Bijbel of andere goede boeken.
… kan ik jullie niet ‘fijne paasdagen’ toewensen.
Er is een betere oplossing, waar geen pandemie voor nodig is. Zullen we voortaan goed nadenken voordat we iets zeggen?
Simon van der Kooij
Zwijgen goed, beter, het beste?
Soms is het juist goed om iets te zeggen in het dagelijkse relationele verkeer.
Maar ik wil hier iets delen wat in zekere zin ook over zwijgen gaat.
Mijn vader praatte altijd veel. En hij kon niet zo lang luisteren. In zijn laatste levensjaar, hij werd 94, hebben wij hem als kinderen met liefde verzorgd. Dat laatste jaar was voor mij een goede tijd. Ik had mij vaak aan hem geërgerd wat dat praten betreft, maar hij werd een lieve, meewerkende patiënt.
We hebben hem weggebracht naar een uitvaartcentrum en hem iedere dag bezocht. En met de dag dat hij daar lag, en uiteraard niets zei, groeide mijn respect voor hem. Ik vond het zo ’n aparte ervaring!
Dus ik denk dat je gelijk hebt, staat er ook niet iets geschreven over wat zilver is en wat goud?