Je hoort het vaak in het nieuws: “Pas op voor nepnieuws!” Nepnieuws is het rondvertellen van iets dat niet waar is, meestal om daarmee een tegenstander zwart te maken. Bedrijven liegen over andere bedrijven, politici wakkeren praatjes aan over andere politici, en Rusland schijnt zelfs negatieve berichten de wereld in te hebben geholpen over Amerikaanse presidentskandidaten. Tegenwoordig hoor je zoveel over dit zogenaamde nepnieuws, dat je je begint af te vragen of de berichten over nepnieuws op hun beurt ook niet nepnieuws kunnen zijn. Zo wordt de Russische bemoeienis inmiddels ook alweer in twijfel getrokken. Hoe erg is het gesteld met al dat nepnieuws? En is het nieuws van nu echt minder betrouwbaar dan het nieuws van vroeger? Dat laatste betwijfel ik.
Nepnieuws is namelijk van alle tijden. Zo heeft Adolf Hitler decennia geleden een Poolse aanval op een Duits radiostation verzonnen om het binnenvallen van Polen goed te praten. En werd honderden jaren geleden de middeleeuwse heksenjacht aangewakkerd door allemaal fabels over heksen. Er is zelfs 3000 jaar oud nepnieuws, en dat vind je in de Bijbel. In die tijd krijgt een hoveling van Farao, genaamd Potifar, een halve waarheid over zijn slaaf Jozef te horen: “Die Hebreeuwse slaaf die jij in huis hebt gehaald, is mijn kamer binnengedrongen om zich met me te vermaken. En toen ik het op een schreeuwen zette, ging hij ervandoor en liet zijn kleed hier bij mij achter” (Genesis 39:17 & 18). Veel van wat deze vrouw vertelt berust op waarheid. Ze had inderdaad geschreeuwd en Jozef vluchtte inderdaad voor haar weg. En inderdaad was iemand van plan om zich te vermaken met iemand anders. Alleen waren in haar verhaal de dader en het slachtoffer verwisseld.
Halve waarheden kunnen meer kwaad dan hele leugens, omdat ze zo dicht bij de waarheid komen. Een onomwonden leugen is zo ontmaskerd, maar halve waarheden kunnen zich nestelen in je achterhoofd voor een lange tijd. Zo lang, dat je gewend en zelfs gehecht bent geraakt aan dat stukje desinformatie. Een leugen kan soms zo prettig voelen dat je hem niet meer kwijt wilt voor de waarheid. Daarom geldt voor ons allemaal: “Pas op voor nepnieuws!”
Geef onwaarheden niet de kans om zich te nestelen in je verstand. Onderzoek alles wat er gezegd wordt vanaf de kansel, door de speaker van de radio, wat er staat in boeken en zelfs wat je leest op stadskerkdewijngaard.nl. Wij zijn de volgelingen van een Persoon die zichzelf de Waarheid noemt; met niets minder dan de waarheid mogen wij ons tevreden stellen.
De meest schadelijke vorm van nepnieuws binnen de kerk is roddel. Roddel is meestal niet gebaseerd op leugens, maar op halve waarheden. Iets wat feitelijk gebeurt is, wordt een beetje aangedikt zodat het prettig in het gehoor ligt. En dan gaat het als een lopend vuurtje rond, want: “De woorden van een lasteraar neemt men gulzig in zich op, als een lekkernij die de buik verzadigt” (Spreuken 18:8). Maar hoe plezierig en samenbindend roddel ook lijkt, uiteindelijk is het in staat om hele kerk- en dorpsgemeenschappen uiteen te drijven. Daarom is het verstandig dat ook wij elkaar regelmatig houden aan wat in Spreuken 21:23 staat: “Wie zijn tong in toom houdt, bespaart zich in zijn leven allerlei ellende.”
Diezelfde tong kunnen we beter gebruiken voor iets anders: het Goede Nieuws. Dit Nieuwsbericht is al bijna tweeduizend jaar actueel en wordt over de hele wereld in verschillende talen en vormen doorverteld. Met succes! Want vooral nu hebben mensen behoefte aan oprechtheid, eerlijkheid en waarheid. Ik hoop en bid dat er binnenkort niemand meer in Leeuwarden en omstreken kan worden gevonden die dit Nieuws nog niet gehoord heeft.
